DİYABETES MELLİTUS
Diyabetes mellitus yani Şeker Hastalığını anlatırken;
1. Glukoz nedir?
• Yaşamsal fonksiyonları devam ettirmek için sağlıklı ve dengeli beslenmek gerekir.
• Besin öğeleri kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve su olarak ayrılır.
• Karbonhidratlar vücudumuzun enerji kaynağı olarak kullanılır.
• Basit karbonhidratlar sindirim sisteminden hızla dolaşıma katılarak kan glukoz düzeyini yani kan şekerini hızla yükseltir.
• Kompleks karbonhidratlar ise sindirim sisteminde daha basit yapılara dönüştürüldüğünden daha yavaş dolaşıma katılarak kan şekerini yavaş olarak yükseltir.
 Böylece öğün sırasında ve öğün sonrası 1-2 saatte kan şekeri belirli düzeyde kalır.
 Öğün arasında ise vücudumuzdaki glukoz depolarından ,örneğin karaciğer , dolaşıma glukoz salınır.
 Uzun süren açlıklarda depo glukozu azalacağından karaciğer ve böbrekte aminoasit ve yağ asitlerinden glukoza dönüşüm olur.
2. İnsülin nedir?
• Glukozun enerji olarak kullanımı insülin hormonunun hücresel düzeyde etkisine bağlıdır.
• İnsülin pankreas -hücresinde sentezlenir ve dolaşıma katılır.
• Kanda glukoz arttığında insülin salgısı uyarılır.
• İnsülin kas ve karaciğere glukoz alımını arttırırken yağ dokusunda yağ asiti sentezini başlatmaktadır.
Diyabetes mellitus nasıl gelişir?
• Besin öğelerinden basit karbonhidratlar; sakkaroz( çay şekeri), fruktoz(meyve şekeri) ve laktoz(süt) fazla miktarda ve uzun süre alınırsa ,
• Eğer vücudun enerji harcaması yani fiziksel aktivite de azalmışsa,
• Fazla miktarda ve uzun süre insülin salınması meydana gelir.
 Pankreas -hücresi fonksiyonu bozulur.
 Kas, karaciğer ve yağ dokusunda insülin etkisine direnç gelişir.
 Glukoz vücut tarafından enerji olarak kullanılamaz.
 Kan glukoz düzeyi yükselir.
Diyabetes mellitus: Tıp dilinde tüm dünyada “Şeker Hastalığı” için kullanılır. Anadoluda ilk çağlarda tarif edilmiştir. Latince; sık ve fazla miktarda idrar çıkma ve idrarın şekerli olduğunu anlatmaktadır.
Diyabetes mellitus tip 1(TİP 1 DM)
• Çoğunlukla çocuk ve adolesan çağda ortaya çıkar.
• Pankreas - hücresi harabiyeti sonucudur.
• Otoimmun yani vücudun kendi dokusuna karşı reaksiyonu vardır.
• Kış aylarında daha sıktır.
• Virus infeksiyoları etkili olabilir.
• Genetik :. Tip1DM olan bir çocuğun kardeşinde hastalık gelişme riski % 50 dir.
 Mutlak insülin eksikliği vardır.
 İnsülin tedavisi yaşamboyu devam eder.
Diyabetes mellitus tip 2(TİP 2 DM)
• Erişkin dönemde ortaya çıkar.
• Pankreas - hücresinden insülin salınması önce artar sonra azalır..
• Genetik: Birinci derece akrabalarda Tip 2 DM varsa hastalık gelişme riski % 50 den fazladır.
• Çevresel faktörler: Beslenme ve aktivite önemlidir.
 İnsülin direnci vardır.
 Hastanın ihtiyacına göre ilaç ve/veya insülin tedavisi uygulanır.
Gestasyonel diyabet: Gebelik diyabeti
• Gebeliğin 24-28. haftasında ortaya çıkar.
• Gebelikte gelişen hormonal etkiler vardır.
• Anne ve bebek sağlığı için çok önemlidir: İri bebek, erken doğum ve doğum komplikasyonlarına sebep olabilir.
• Eğer gerekirse insülin kullanılabilir.
• Gebelikten sonra Tip 2 DM gelişme riski vardır.